Παρασκευή 28 Μαρτίου 2014

Το ύπουλο σύμπτωμα της αιματουρίας


H εμφάνιση αίματος στα ούρα είναι ένα σύμπτωμα συχνό, που όμως σε καμία περίπτωση δεν είναι χαρακτηριστικό για μία νόσο, καθώς εμφανίζεται σε μία πληθώρα παθήσεων του ουροποιητικού αλλά και άλλων συστημάτων. Είναι ωστόσο κάτι που θα πρέπει παντα να διερευνάται και να αναζητώνται τα αίτιά του, καθώς μπορεί να υποκρύπτει σοβαρές και ενίοτε επείγουσες καταστάσεις.


Η αιματουρία ανάλογα με τη βαρύτητά της, διακρίνεται σε μικροσκοπική, όταν τα ούρα έχουν φυσιολογικό χρώμα και η παρουσία αίματος διαπιστώνεται μόνο με μία γενική εξέταση ούρων, και σε μακροσκοπική, όταν το αίμα είναι περισσότερο και χρωματίζει τα ούρα κόκκινα. Ένα πράγμα που πρέπει να γνωρίζουμε είναι ότι ο βαθμός της αιματουρίας δεν αντανακλά απαραίτητα και τη σοβαρότητα του υποκείμενου προβλήματος. Με απλά λόγια, μία μικροσκοπική μόνο αιματουρία δεν είναι απαραίτητα και αθώα. Αυτό είναι χαρακτηριστικό πχ σε περιπτώσεις κακώσεων του ουροποιητικού, όπου σοβαροί τραυματισμοί των νεφρών ενδέχεται να προκαλούν μικρή μόνο παρουσία αίματος στα ούρα. Αντίθετα, μία σημαντική αιματουρία μπορεί κάποιες φορές να προκαλείται από σχετικά αθώες παθήσεις, όπως είναι η μακροσκοπική αιματουρία που προκαλείται από μία βαριά κυστίτιδα.

Μία πλειάδα ουρολογικών παθήσεων μπορεί να δώσει σαν σύμπτωμα την παρουσία αίματος στα ούρα. Η αλήθεια είναι ότι οποιαδήποτε πάθηση του ουροποιητικού μπορεί να προκαλέσει αιματουρία. Επιπλέον, νεφρολογικές, αιματολογικές ή καρδιαγγειακές νόσοι αλλά και η λήψη αντιπηκτικών φαρμάκων μπορεί να οδηγήσουν την εμφάνιση αιματουρίας. Αυτό σημαίνει ότι ο ασθενής με ουρολογικά προβλήματα που εμφανίζει αίμα στην ούρηση δεν θα πρέπει να βγάζει δικά του αυθαίρετα συμπεράσματα σχετικά με το σύμπτωμα και να το αποδίδει σε μία γνωστή στον ίδιο κατάσταση. Για παράδειγμα, αν ένας ασθενής με γνωστή λιθίαση στο ουροποιητικό εμφανίζει αιματουρία, είναι λάθος να θεωρούμε ότι η αιματουρία αυτή οφείλεται οπωσδήποτε στους λίθους. 

Σίγουρα είναι το πρώτα πράγμα που έρχεται στο μυαλό του ασθενούς αλλά και του γιατρού, στην ιατρική όμως το πιθανότερο δεν είναι απαραίτητα αυτό που τελικά συμβαίνει. Αντίθετα, κάθε επεισόδιο της αιματουρίας θα πρέπει να αξιολογείται ξεχωριστά, και να εξετάζεται πάντα το ενδεχόμενο να οφείλεται σε κάποιον κακοήθη όγκο του ουροποιητικού. Προς την κατεύθυνση αυτή υπάρχουν εξειδικευμένες διαγνωστικές εξετάσεις που μπορούν να επιβεβαιώσουν ή να αποκλείσουν το ενδεχόμενο αυτό που, προφανώς, είναι και το πιο σοβαρό. Για τον ίδιο λόγο, σε ασθενείς με υπερπλασία προστάτη είναι λάθος να αποδίδεται η ύπαρξη αιματουρίας στο αυξημένο μέγεθος του αδένα ή σε «φλεγμονή» του αδένα, χωρίς να προηγείται ο απαιτούμενος έλεγχος.

Πρωταρχικό ρόλο στη σωστή διάγνωση της αιτίας μίας αιματουρίας παίζουν οι πληροφορίες που δίνει ο ίδιος ο ασθενής για το σύμπτωμα. Σημαντικό είναι πχ το αν εμφανίζεται στην αρχή ή στο τέλος της ούρησης ή αν τα ούρα είναι αιματηρά καθ’ όλη τη διάρκεια της ούρησης. Επίσης, ένα σημαντικό στοιχείο για το γιατρό είναι το αν συνοδεύεται από πόνο ή αντίθετα αν πρόκειται όπως λέμε για «ανώδυνη» αιματουρία. Αυτές τις πληροφορίες θα πρέπει ο ασθενής να είναι σε θέση να τις δώσει με σαφήνεια.

Κάτι άλλο που απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή και θα πρέπει να σημειωθεί εδώ είναι το γεγονός ότι το κοκκινωπό χρώμα των ούρων δεν οφείλεται απαραίτητα σε παρουσία αίματος. Αρκετές ουσίες που αποβάλλονται με τα ούρα μπορούν να τα χρωματίσουν κοκκινα, πορτοκαλί ή καφέ, και αυτές οι διαφορές στο χρώμα δεν μπορούν εύκολα να γίνουν αντιληπτές από τον ασθενή. Είναι προτιμότερο λοιπόν όταν παρατηρεί κανείς αλλαγή του χρώματος των ούρων του να απευθυνθεί άμεσα στο γιατρό του για να δει που οφείλεται αυτό, παρά να υποβάλλεται αυθαίρετα σε εξετάσεις για μία ανύπαρκτη αιματουρία. Υπάρχουν δε περιπτώσεις που αλλαγή του χρωματος των ούρων υποκρύπτει σοβαρές ασθένειες του ήπατος, μεταξύ των οποίων το καρκίνωμα του ήπατος ή των χοληφόρων οδών. 

Όσον αφορά στους ασθενείς που λαμβάνουν αντιπηκτικά, θα πρέπει να γνωρίζουν ότι η λήψη τέτοιων φαρμάκων σπάνια προκαλεί αιματουρία χωρίς να υπάρχει κάποια υποκείμενα πάθηση στο ουροποιητικό. Με απλά λόγια, τα αντιπηκτικά δεν μπορούν να προκαλέσουν από μόνα τους αιματουρία, αλλά οδηγούν σε εμφάνιση αίματος στα ούρα όταν ήδη υπάρχει στο ουροποιητικό φλεγμονή, λιθίαση, τραυματισμός, ή κάποιο νεόπλασμα, καλόηθες ή κακόηθες, ακόμη και μία σχετικά αθώα πάθηση, όπως πχ μία απλή ουρολοίμωξη. 

Η εμπειρία έχει δείξει ότι μεγάλα λάθη γίνονται καθημερινά στην αντιμετώπιση περιπτώσεων αιματουρίας για το λόγο ότι το σύμπτωμα αυτό, αν και φαινομενικά απλό, συχνά δεν αξιολογείται με τη δέουσα σοβαρότητα ή επειδή δεν δίνεται η πρέπουσα προσοχή στη σημασία του. Το μήνυμα είναι: για οποιαδήποτε αλλαγή στο χρώμα των ούρων σας, όσο ασήμαντη κι αν σας φαίνεται, αναζητήστε έγκαιρα τη συμβουλή του γιατρού σας. 

Το άρθρο επιμελήθηκε ο Κ.Κωνσταντινίδης, Χειρουργός, Ουρολόγος-Ανδρολόγος, Πρόεδρος του Ανδρολογικού Ινστιτούτου Αθηνών,www.andrologia.gr
zougla.gr

Δεν υπάρχουν σχόλια: